Oprogramowanie open source – co to jest?

Open source to oprogramowanie, które jest rozpowszechniane wraz ze swoim kodem źródłowym. Głównym jego założeniem jest możliwość nieograniczonego dostępu i edycji. Każdy może go zobaczyć, użytkować, modyfikować i rozpowszechniać według własnego uznania.

Twórcy oprogramowania typu open source nie postrzegają swoich dzieł jako prawnie zastrzeżonych. Wymyślone przez siebie rozwiązanie udostępniają na podstawie licencji, która określa, w jaki sposób inni ludzie mogą wchodzić z nim w interakcje, zmieniać i rozpowszechniać.

Dzięki temu, programiści, którzy mają dostęp do danego kodu źródłowego, zgodnie z wytycznymi mogą modyfikować program lub aplikację tak, aby jak najlepiej odpowiadały ich potrzebom. Np. dodając do nich własne elementy lub naprawiając to, co nie działa poprawnie. Wiele projektów typu open source jest hostowanych w serwisie GitHub. Tam można uzyskać dostęp do repozytoriów lub zaangażować się w projekty społecznościowe.

Oprogramowanie otwarte kontra zamknięte – czym się różnią?

Oprogramowanie open source to z założenia dzieło zespołowe. Kluczową rolę odgrywa w nim zaangażowana społeczność, która efektywnie je rozwija i udoskonala. Kod źródłowy jest publicznie dostępny, a programiści działając indywidualnie lub w kolektywach dzielą się pomysłami, modyfikują i rozpowszechniają dane rozwiązanie. W większości przypadków otwarte oprogramowanie jest darmowe, ale dodatkowe usługi lub funkcje mogą wiązać się z opłatami.

Oprogramowanie closed source to z kolei oprogramowanie komputerowe, którego kod źródłowy jest zastrzeżony. Prawo do edycji, kopiowania i dalszej dystrybucji mają tylko jego pierwotni autorzy. Oprogramowanie zamknięte jest zwykle płatne, a koszty mogą się różnić w zależności od jego złożoności.

Licencje oprogramowania open source

Oprogramowanie open source zwykle jest dostarczane z licencją dystrybucyjną. Określa ona, w jaki sposób programiści mogą używać, modyfikować i – co najważniejsze – rozpowszechniać dane oprogramowanie.

Wśród najpopularniejszych licencji open source są:

• Licencja MIT – to najprostsza i najbardziej liberalna opcja, która pozwala na niczym nieograniczony użytek, modyfikacje i dystrybucję. Jedynym jej warunkiem jest obowiązek dołączenia kopii licencji i informacji o autorze oprogramowania. Jej nazwa to skrót od Massachusetts Institute of Technology, z którego się wywodzi.
• Licencja GNU GPL (GNU General Public License) – tzw. licencja wirusowa. Powstała w ramach Projektu GNU prowadzonego przez Richarda Stallmana. Zezwala na dowolne kopiowanie, modyfikowanie i rozpowszechnianie pod warunkiem, że powstałe rozwiązania również będą objęte tą samą licencją. Ponadto plik lub paczka muszą zawierać informację o licencji i autorze kodu oraz udokumentowane wprowadzone zmiany w kodzie.
• Licencja Apache 2.0. – autorstwa Apache Software Foundation. Wymaga od użytkowników podania wszelkich istotnych zmian, jakie wprowadzają, ale nie mają obowiązku ujawniać swojego kodu źródłowego. Należy też zamieścić informację o ewentualnych znakach towarowych i patentach.

Zalety i wady open source

Open source to jeden z największych trendów programowania dzisiejszych czasów. Niewątpliwie przyczynił się do ogromnego rozwoju sektora IT, ale jak każde rozwiązanie ma swoje wady i zalety.

Zalety open source:

• Elastyczność – ze względu na swobodny dostęp do kodu źródłowego, programiści mogą dopasowywać oprogramowanie do unikalnych potrzeb danego biznesu.
• Opłacalność – początkowe koszty wdrożenia oprogramowania typu open source są zwykle niewielkie, a nawet żadne. Dzięki oparciu się na gotowym rozwiązaniu oszczędzasz czas i pieniądze na budowaniu go od podstaw.
• Niezależność – decydując się na rozwiązanie open source nie uzależniasz się od jednego dostawcy konkretnego oprogramowania.
• Liczna społeczność – nad oprogramowaniami open source mogą pracować deweloperzy z całego świata, którzy dbają o jego rozwój i wprowadzają innowacje.
• Stałe aktualizacje i bezpieczeństwo – to dzięki społeczności można mieć też pewność, że wszelkie błędy i luki w otwartym oprogramowaniu zostaną szybciej znalezione i naprawione. Im bardziej popularnej jest dane rozwiązanie, tym maleje ryzyko zatrzymania lub zaniechania jego rozwoju.

Wady open source:

• Brak gwarancji i wsparcia technicznego – niestety, decydując się na oprogramowanie, które nie ma oficjalnego producenta, nie możesz liczyć na żadną gwarancje ani wsparcie techniczne od producenta w przypadku problemów. Musisz zadbać o nie sam.
• Długoterminowe koszty – chociaż wstępny koszt wdrożenia oprogramowania open source może być znikomy, to w trakcie użytkowania być może wystąpi konieczność np. dodania jakiejś funkcjonalności lub samodzielnej naprawy błędu, za które trzeba będzie już zapłacić.
• Ryzyko zakończenia projektu – decydując się na oprogramowanie open source nigdy nie masz pewności, jak długo będzie rozwijane.

Oprogramowanie open source – przykłady

A gdzie można znaleźć otwarte oprogramowanie? Prawie wszędzie! Korzystają z niego m.in.:

• WordPress – najpopularniejszy na świecie system CMS,
• Mozilla Firefox – przeglądarka internetowa,
• MySQL – system zarządzania bazami danych,
• Linux – system operacyjny na komputery,
• Android – system operacyjny dla urządzeń mobilnych,
• Blender – program do tworzenia grafiki 3D,
• PHP – język programowania.