Czym jest standard WCAG 2.1 i jakie są jego wytyczne?

Poznaj Web Content Accessibility Guidelines

Baner wejsciowyParallax

Czym jest standard WCAG 2.1 i jakie są jego wytyczne?

Poznaj Web Content Accessibility Guidelines

Autor nie posiada zdjęcia
UDI Group
18 lipca 2022
biała klawiatura z niebieskimi przyciskami wcag

O dostępności treści internetowych mówi się obecnie znacznie częściej niż jeszcze kilka lat temu. Społeczna świadomość tego tematu rośnie i oczywistym staje się, że każdy człowiek, bez względu na swój stan zdrowia, umiejętności czy fizyczne predyspozycje powinien mieć prawo i możliwość korzystania z dobrodziejstw Internetu. Nie zawsze jest to jednak możliwe…

Na całym świecie żyje ponad miliard ludzi z jakimś rodzajem niepełnosprawności – psychicznej, fizycznej lub sensorycznej. W Europie jest to ok. 80 milionów osób, a w Polsce szacuje się, że ta liczba waha się od 5 do 7,5 miliona (w zależności od źródła)! Często nie zdajemy sobie sprawy, w jakich obszarach naszego codziennego życia są one przez to dyskryminowane. Jednym z nich jest np. korzystanie z produktów cyfrowych.

Świat online to obecnie nierozłączna część naszej codzienności – to w Internecie uczymy się, pracujemy, załatwiamy formalności czy nawiązujemy relacje z innymi ludźmi. Warto jednak pamiętać, że nie każdy ma taką możliwość.

W celu zniwelowania tej bariery, powstały wytyczne WCAG. Opracowane przez World Wide Web Consortium (W3C) mówią o tym, co należy zrobić, aby aplikacje i strony internetowe były bardziej użyteczne dla wszystkich użytkowników – Twoje także!

Dowiedz się więcej o tym, czym jest dostępność cyfrowa i standard WCAG 2.1.

Dostępność cyfrowa, czyli…

Zanim zagłębimy się w temat WCAG, najpierw powinieneś w pełni zrozumieć, czym jest dostępność cyfrowa.

Znasz to uczucie, kiedy wchodzisz na stronę internetową i nie da się z niej korzystać, bo wszystko wolno się ładuje, treści jest zbyt dużo lub są nieczytelne? Chociaż zdarza się to raczej sporadycznie, to irytacja za każdym razem jest taka sama. Teraz pomyśl o tym, że doświadczasz tego codziennie i na wszystkich witrynach… Brak odpowiedniego dostosowania strony do użytkowników z różnego rodzaju dysfunkcjami (m.in. wzrokowymi, słuchowymi czy ruchowymi) sprawia, że korzystanie przez nich z internetu jest często całkowicie niemożliwe!

Idea dostępności internetowej zakłada projektowanie aplikacji i stron www z wykorzystaniem narzędzi oraz technologii opracowanych w celu ułatwienia percepcji, zrozumienia, nawigacji i interakcji osoby niepełnosprawnej z danym produktem cyfrowym. Dzięki temu każdy, niezależnie od wieku i zdolności fizyczno-umysłowych może swobodnie korzystać z Internetu i mieć w związku z tym pozytywne doświadczenia.

6% ludności ma problem ze słuchem, 3,2% ze wzrokiem, a 2,6% jest niepełnosprawnych intelektualnie.

infografika dla kogo jest dosteonosc cyfrowa

Czym jest standard WCAG 2.1?

WCAG to skrót od Web Content Accessibility Guidelines. Jest to zbiór międzynarodowych wytycznych, dotyczących dostępności treści internetowych – odnosi się to nie tylko do słów, ale też dźwięków, obrazów, kodu i znaczników. WCAG stworzone zostało przez konsorcjum W3C (World Wide Web Consortium) w celu ustanowienia jednolitych standardów projektowania stron i aplikacji webowych, aby były one dostępne dla wszystkich użytkowników – szczególnie tych z niepełnosprawnością.

Chociaż wytyczne nie odnoszą się do wszystkich problemów, z jakimi borykają się internauci z różnego rodzaju ograniczeniami, to stanowią solidny fundament, dzięki któremu większość z nich ma szansę nie być dyskryminowana w tym obszarze. To kierunkowskazy, które wskazują projektantom i programistom, jak tworzyć strony internetowe przyjazne dla każdego.

W3C pierwszą wersję swojego dokumentu (WCAG 1.0) opublikowało w 1999 roku. 9 lat później wyszła aktualizacja WCAG 2.0, a w 2018 roku – WCAG 2.1. Najnowsza wersja WCAG 2.2 ma zostać opublikowana jesienią 2022.

Dla kogo zasady WCAG są obowiązkowe?

W idealnym świecie wszystkie strony i aplikacje internetowe powinny mieć wdrożone zasady WCAG. Obecnie jednak ten obowiązek prawny dotyczy jedynie niewielu rodzajów działalności.

WCAG samo w sobie nie jest bowiem aktem prawnym. Są to jedynie zalecenia, do których państwa na całym świecie odwołują się w swoich prawnych regulacjach. I tak np. w Polsce istnieje ustawa z 4 kwietnia 2019 roku, która mówi o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Wprowadza ona obowiązek stosowania standardu WCAG dla:

  • jednostek sektora finansów publicznych,
  • państwowych jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej,
  • osób prawnych, utworzonych w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, które wymienione w dwóch wcześniejszych punktach podmioty:
    • finansują ze środków publicznych w ponad 50%, lub
    • posiadają przez ponad połowę udziałów albo akcji, lub
    • nadzorują organ zarządzający, lub
    • mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego,
  • związków tych podmiotów,
  • organizacji pozarządowych, działających na rzecz ochrony i promocji zdrowia, osób z niepełnosprawnościami i seniorów.

Czy za brak dostępności można zapłacić karę?

Na straży przestrzegania zasad dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych stoi w Polsce Ministerstwo Cyfryzacji. Jeśli podczas przeprowadzanej kontroli, resort natknie się na nieprzestrzeganie obowiązku, może nałożyć kary pieniężne (do 5000 zł i do 10000 zł) lub cofnąć dotacje otrzymane ze środków Unii Europejskiej.

Czym jest deklaracja dostępności?

O tym, czy i w jakim stopniu dana strona internetowa spełnia standardy dostępności cyfrowej, mówi zawarta na niej deklaracja dostępności. To dokument, który opisuje stan dostępności witryny. Informuje się w nim osoby z niepełnosprawnościami o tym:

  • jakie strona spełnia (lub nie) standardy dostępności cyfrowej;
  • jakie zastosowano na niej rozwiązania w celu zwiększenia dostępności cyfrowej;
  • jak można zgłosić pojawiające się problemy z dostępnością strony;
  • jakie treści i dlaczego są niedostępne dla osób z niepełnosprawnością.

Zgodnie z prawem polskim, od 23 września 2020 roku każda strona internetowa zobowiązana jest do posiadania takiej deklaracji – nawet w przypadku, gdy nie spełnia wymogów WCAG, musi o tym poinformować odwiedzających. Z kolei od 23 czerwca 2021 roku jest to także obowiązek dla każdej aplikacji mobilnej, należącej do jakiegoś podmiotu publicznego.

Treść i struktura deklaracji dostępności są uregulowane prawnie. O tym, jak ją przygotować możesz dowiedzieć się z rządowej strony.

Główne założenia: 4 zasady WCAG 2.1

WCAG składa się z 4 głównych zasad, które wymagają, aby strona była:

  • Postrzegalna
  • Zasada ta mówi o przedstawieniu informacji i komponentów naszej witryny w sposób zrozumiały dla wszystkich użytkowników.

    Każda witryna jest pełna informacji – tekstów, grafik, filmów czy materiałów audio. Zasada postrzegalności mówi o tym, że wszystkie te treści oraz elementy interfejsu muszą być przedstawione w sposób dostrzegalny dla wszystkich użytkowników – niezależnie od tego, który zmysł będzie wiodącym przy korzystaniu ze strony.

    Dla większości internautów postrzegalność opiera się głównie na efektach wizualnych, odbieranych za pomocą wzroku. Dla tych, którzy mają z nim problem, pisane treści mogą zostać odczytane przez czytnik ekranu, a dla niesłyszących treści audio i wideo posiadają napisy.

    Jak zastosować zasadę postrzegalności WCAG w praktyce?

    Możesz ją wypełnić poprzez m.in.:

    • dodanie atrybutu alt (opisu) do treści nietekstowych (grafik, rysunków, zdjęć itp.) – dzięki temu użytkownicy korzystający z czytników ekranu będą wiedzieć, na co patrzą;
    • responsywność – automatyczne dostosowywanie się strony do szerokości ekranu urządzenia bez utraty jakości i informacji;
    • zastosowanie logicznej struktury treści na stronie poprzez poprawne użycie nagłówków HTML, list itd.;
    • dodanie transkrypcji tekstowych i napisów do materiałów audio i wideo, dla osób które mają problem z przyswajaniem elementów wizualnych, dźwiękowych lub obu;
    • kontrast kolorystyczny oraz inne elementy, pozwalający odróżnić informacje na pierwszym planie od informacji w tle;
    • zachowanie czytelności i widoczności tekstu przy min. 200% powiększeniu.

  • Funkcjonalna
  • O ile postrzegalność sprawia, że ​​użytkownicy uzyskują dostęp do informacji na Twojej stronie internetowe, to funkcjonalność gwarantuje im, że mogą także wchodzić z nią w interakcje i korzystać ze wszystkich możliwości.

    Zasada funkcjonalności skupia się na 4 założeniach:

    • Na stronie możliwe jest wykonywanie wszystkich zadań za pomocą klawiatury zamiast myszy.
    • Niektórzy ludzie nie mogą używać myszy lub mają z tym trudności. Np. osoby niewidome lub słabowidzące nie widzą wskaźnika myszy, a dla innych jego ruchy są zbyt rozpraszające lub mogą oni nie mieć koordynacji na linii ręka-oko, potrzebnej do korzystania z myszy.

      Co więcej, za pomocą klawiatury można szybciej i łatwiej wykonać daną czynność, niż w przypadku kliknięcia myszą. Niektórzy zaawansowani użytkownicy komputera rzadko w ogóle dotykają myszy i większość czynności wykonują za pomocą skrótów klawiszowych.

    • Odwiedzający stronę mają wystarczająco dużo czasu na zapoznanie się z jej zawartością i wykonanie konkretnych zadań.
    • Osoby z niepełnosprawnością lub osoby starsze często nie są w stanie szybko wykonać pewnych zadań. Potrzebują dodatkowego czasu, aby pomyśleć, zareagować, przeczytać lub skupić się na istotnych informacjach. Mogą też używać specjalnych technologii wspomagających, które dodatkowo wydłużają czas potrzebny na pisanie lub czytanie.

    • Twoja witryna nie powinna zawierać treści, które migają częściej niż 3 razy na sekundę.
    • Aby uniknąć napadów u użytkowników cierpiących na epilepsję, na stronie nie powinno być zbyt dużo i zbyt szybko migających treści.

    • Nawigacja na stronie internetowej powinna być jak najprostsza.
    • Odwiedzający stronę użytkownicy powinni bez problemu się po niej nawigować, znajdować pożądane treści i umieć określić, w jakim miejscu strony się aktualnie znajdują.

    Jak zastosować zasadę funkcjonalności WCAG w praktyce?

    Możesz ją wypełnić poprzez m.in.:

    • dostępność każdego elementu, sekcji czy funkcji strony za pomocą klawiatury;
    • możliwość zatrzymywania animowanych treści na stronie przez użytkownika;
    • zapewnienie mechanizmu wyłączania dźwięków tła, gdy są one odtwarzane dłużej niż 3 sekundy;
    • brak ograniczonego czasu na wykonanie danej czynności (np. wypełnienie formularza);
    • unikanie migających treści lub ograniczenie migania do max. 3 razy w ciągu 1 sekundy;
    • używanie opisowych i łatwych do zidentyfikowania nagłówków w celu uporządkowania treści na stronie.

  • Zrozumiała
  • Jak sama nazwa wskazuje, w tym przypadku musisz upewnić się, że treści na Twojej stronie internetowe są zrozumiałe dla osób niepełnosprawnych – tak, aby mogły w pełni korzystać z Twoich interfejsów. Co to dokładnie oznacza?

    Nawet jeśli treść na stronie jest napisana w języku odwiedzających ją użytkowników, nie jest to równoznaczne z tym, że jest ona dla nich w całości zrozumiała. Np. mogą się na niej znajdować nieznane im słowa, skróty albo interaktywne komponenty, które zachowują się w nieprzewidywalny dla nich sposób. Należy więc tak dostosować stronę, aby nikt nie miał problemu ze zrozumieniem, jak działa i o czym mówi.

    Jak zastosować zasadę zrozumiałości WCAG w praktyce?

    Możesz ją wypełnić poprzez m.in.:

    • zastosowanie przewidywalnej nawigacji i spójnych schematów, aby użytkownik wiedział, czego może się spodziewać, zanim przejdzie do danej sekcji na stronie;
    • posługiwanie się prostym językiem (bez żargonu, skrótów, akronimów, czy idiomów, które ciężko zrozumieć bez kontekstu);
    • określenie języka strony internetowej w kodzie– dzięki temu przeglądarki, odtwarzacze multimedialne i inne technologie pomocnicze będą poprawnie renderować tekst;
    • dodanie etykiet przy polach w formularzu, a także zrozumiałych komunikatów błędów podczas wypełniania formularzy wraz z podpowiedziami, jak je poprawić.

  • Solidna
  • W polskim prawie zasada ta określana jest “kompatybilnością”. Zgodnie z WCAG, solidną można nazwać stronę, która:

    • wyświetla treść i funkcjonuje zgodnie z intencją jej autora;
    • jest kompatybilna ze wszystkimi przeglądarkami, urządzeniami, systemami operacyjnymi i technologiami pomocniczymi (np. readerami dla osób niedowidzących).
    Jak zastosować zasadę solidności WCAG w praktyce?

    Możesz ją wypełnić poprzez m.in.:

    • poprawny i czysty kod HTML, używający poprawnej semantyki;
    • dostępne dla użytkownika komunikaty o stanie, informujące o nowej zawartości dodanej do strony (np. komunikat potwierdzający wykonanie czynności – “zapisano dane”, pasek postępu, komunikaty o błędach formularza, informacja o liczbie wyników wyszukiwania lub aktualizacja koszyka po dodaniu produktu).

A, AA i AAA – czyli poziomy zgodności z WCAG

Podane wyżej wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych są podzielone na trzy poziomy zgodności. W każdym z nich opisane zostały elementy i procedury, które należy wdrożyć na stronie, aby można ją było uznać za zgodną z WCAG.

  • Poziom A – to najbardziej podstawowe funkcje, które zapewniają minimalny poziom dostępności. Powinny je spełniać wszystkie strony internetowe;
  • Poziom AA – rozwiązuje największe i najczęstsze bariery, z jakimi spotykają się osoby z niepełnosprawnością w sieci. Do jego spełnienia dąży większość stron internetowych;
  • Poziom AAA – najwyższy (i najbardziej złożony) poziom dostępności w ramach WCAG. Jego osiągnięcie jest bardzo trudne, a dla niektórych witryn nawet niemożliwe.

infografika poziomy dostępności

Czy moja strona spełnia wytyczne WCAG 2.1?

Chcesz się dowiedzieć, czy Twoja witryna jest dostępna dla wszystkich użytkowników? A może dopiero ją tworzysz, ale zawczasu chcesz mieć pewność, że nikt nie będzie miał problemów przy korzystaniu z niej?

Skontaktuj się z nami! Nasi specjaliści przeprowadzą dokładny audyt, zarekomendują oraz wdrożą zmiany. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że Twoja strona spełnia wszystkie najważniejsze wymogi dostępności dla osób z ograniczeniami. Zaufaj naszemu doświadczeniu!

Dlaczego warto wdrożyć wytyczne WCAG 2.1?

Równy dostęp do sieci jest nie tylko etyczną, ale także rozsądną praktyką biznesową, a dla niektórych – obowiązkiem prawnym. Tworzenie strony lub aplikacji, która nie spełnia standardów dostępności cyfrowej oznacza ignorowanie społeczności osób niepełnosprawnych, czyli milionów potencjalnych klientów o ogromnej sile nabywczej!

Nawet jeśli Twoja branża nie jest objęta obowiązkiem usankcjonowanym w polskim prawie, to możesz się spodziewać, że w najbliższym czasie się to zmieni. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej pracuje nad przepisami, na mocy których wielu przedsiębiorców będzie miało obowiązek wdrożenia wytycznych WCAG na swoich stronach internetowych.

Co więcej, wytyczne WCAG 2.1 nie tylko poprawiają dostępność witryny dla osób z niepełnosprawnością, ale pozytywnie wpływają na doświadczenia wszystkich użytkowników. Pomyśl tylko o tym, jak ostatnio oglądałeś film w social mediach, ale nie mogłeś puścić go z dźwiękiem, więc czytałeś wgrane do niego napisy. To tylko jeden z przykładów funkcji, zaprojektowanej z myślą o użytkownikach z wadami słuchu, która tak naprawdę jest korzystna dla znacznie szerszego grona odbiorców.

Wreszcie – dostępność cyfrowa korzystnie wpływa na wizerunek marki wśród obecnych i potencjalnych klientów, a także pracowników firmy. Ludzie coraz częściej zwracają uwagę na biznesy, które w swojej strategii uwzględniają działania odpowiedzialne społecznie (CSR) i to właśnie je wspierają.

Podziel się tym artykułem z innymi!

Twitter Facebook Linke.din
Autor nie posiada zdjęcia
UDI Group